اولویت بندی مناطق مناسب جهت ایجاد بنادر مسافری در جنوب کشور با رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره

یکی از مهمترین اهداف هر کشوری در راه دستیابی به سطوح بالاتر از رفاه و عدالت اجتماعی، دستیابی به رشد اقتصادی است. فارغ از منابع و مواد اولیه که هر کشور داراست یکی از مهمترین راهکارهای دستیابی به این رشد، استفاده بهینه از منابع است که هدف نهایی این مطالعه است. مساله اصلی پژوهش حاضر شناسایی و تعیین اولویت مکان های مناسب جهت ایجاد بنادر مسافری در خط ساحلی جنوبی کشور است که نوعی مساله بهینه سازی است. مسایل مکان یابی چه در سطح سازمان ها و چه در سطح ملّی و حتی در ابعاد بین المللی، اهمیت بسیار زیادی دارند؛ بویژه مکان یابی بنادر به دلیل سرمایه گذاری سنگین و امکان بسیار محدود تغییر مکان های انتخاب شده و همچنین اهمیتی که در ایجاد و تسهیل حمل و نقل دارد، دارای اهمیتی دوچندان است. روش منتخب برای مکان یابی بنادر مسافری روش تصمیم گیری چندمعیاره بود که از گستره وسیع این روش ها، روش تحلیل سلسله مراتبی، تاپسیس و تاپسیس فازی انتخاب شدند. روش تحلیل سلسله مراتبی آسان و بسیار دقیق است و برای تصمیم گیری گروهی روشی مناسب است؛ تاپسیس نیز برای وقتی تعداد زیادی گزینه و معیارهای غیر همسو و متعدد وجود دارد، راهگشا است رویکرد فازی به دلیل توانایی در کمی سازی عوامل کیفی انتخاب شد. نتیجه این پژوهش تعیین اولویت احداث بنادر مسافری از میان 156 گزینه بود که برای این اولویت بندی از 22معیار اصلی در چهار دسته شاخص های بوم شناختی و محیطی، اقتصادی اجتماعی، زیربنایی و کلان منطقه و دسترسی حمل و نقل استفاده شد. 10 اولویت نخست به این ترتیب بودند: بندر امام خمینی، بندر شهید رجایی بندرعباس، بندر بوشهر، اسکله های چابهار، ماهشهر، بندر دیلم، هندیجان، بندر امام حسن (ع) و بندر شهید باهنر بندرعباس.